Met steun
van de Provincie Zeeland verscheen dit jaar een meer dan merkwaardige
tweetalige (Nederlands/Frans) bloemlezing van recente Zeeuwse poëzie. De titel
is ontleend aan een in de bundel opgenomen gedicht van Thom Schrijer, één van
de markantste hedendaagse Zeeuwse dichters: Er
is geen water / dan de zee, / geen zee dan water / en daarmee / geen landing
breder / dan de branding, / geen branding / dan herhalen / van de zee.
In dit
melopetisch gedicht ligt de sfeer vervat van deze verzamelbundel. Alom is het
water aanwezig als leitmotiv soms dreigend en vervreemdend zoals in een gedicht
van Y. Né: Ruimte tussen twee / oevers.
Hoor hoe het riet daar / blaast, hoe plaats gebiedt. of Jacoline Vlaander Ik ging naar Zeeland om alleen te zijn…/…Het was niet alleen een jaar
dat verdwijnt / in een wak van de stad, in het donkere water / waar niemand mij
naamloos drijvend leest. Dan weer
romantisch beschouwend zoals in Lentelied
aan de Maas van Henri Looymans: Water
fluistert / Aan de vlonder / alles
kluistert / Op deze til…/…Alles luistert
/ Om dat wonder. Uit alle opgenomen gedichten spreekt de liefde voor dit
vlakke land, voor zijn natuur, zijn luchten en zijn bewoners. Karel Leeftink
verwoordt het zo: zag hij jagers / wolken in hun netten drijven / een dolende maan soms /
viel op zijn pad.
Zoals de
samensteller Pierre-Jean Brassac schrijft in zijn inleiding transcenderen,
distilleren en kanaliseren de diverse dichtvormen een kolkende stroom van
gedachten en beelden. Het is inderdaad een bijzonder rijke verzameling van
achttien bekende maar ook minder bekende dichters, van gevestigde nestoren maar
ook van jong talent. Er is werk opgenomen van Joop Buma, Sandra Burgers, Coen
Cornelis, Emma Crebolder, Wim Hofman, Marcel Koopman, Johanna Kruit, Jan J. B.
Kuipers, Karel Leeftink, Henri Looymans, Theo Raats, Thom Schrijer, Tijs van
Bragt, André van der Veeke, Rob van Hese, Jacoline Vlaander, Chawwa Wijnberg en
Y. Né.
Elk gedicht
werd voortreffelijk vertaald en hertaald in het Frans door de samensteller
Pierre-Jean Brassac, een Franse schrijver en journalist, die zijn hart heeft
verpand aan Zeeland en de Zeeuwen. Zijn vertalingen voelen niet alleen de sfeer
aan van elk gedicht maar zijn op zich zelf juweeltjes geworden van hertaalde
dichtkunst: een bewonderenswaardige tour de force. Voeg daar dan nog de
afbeeldingen aan toe van de schilderijen van Christian Perrier, die met
krachtige borstelstreken en een geraffineerd kleurenpalet als het ware de
gedichten telkens een plaats geeft in dat typische Zeeuwse landschap.
Deze bundel
is meer dan een klassieke bloemlezing maar een te koesteren kleinood in een
uiterst verzorgde uitgave. Samensteller en vertaler Brassac dient dan ook
gefeliciteerd om zo Nederlandstalige poëzie ook in het Franse taalgebied te
introduceren. Het zou een aanleiding en voorbeeld moeten zijn om ook dergelijke
uitgaven in Vlaanderen mogelijk te maken.
Er is geen
water dan de zee / Il n’est d’eau que la mer, Pierre-Jean Brassac (Ed.) Editions
Monts-Déserts, Questembert, 2015, ISBN 978-2-9546023-1-8
(Richard Foqué)