Ik val maar met de deur in huis:
ik heb En als je dan, het debuut van
Nicole Teunissen, in één ruk uitgelezen, en wat mij betreft telt dat als
compliment. Vooral omdat ik het boekje nadien nog meerdere keren ter hand heb
genomen. Teunissen heeft nog wat moeite om haar vorm te vinden, maar ze kan
schríjven. Het gebeurt vaak dat ik een dichtbundel tot me neem waarin ik
slechts met heel veel moeite iets poëtisch kan ontdekken, al is het maar een
strofe, of een enkele regel. Welnu: in En
als je dan struikel je erover.
Letterlijk niet een tekst heeft
eenzelfde uiterlijk. Het is vaak zelfs niet eens duidelijk of het om poëzie of
proza gaat. Deze serie bestaat uit de
volgende delen en Waar Tove woonde
en waarom bijvoorbeeld ogen eerder als verhaaltjes. Dat mag. Teunissen zegt
van zichzelf immers dat ze ‘poëzie, proza en alles daartussen’ schrijft.
Feit is dat ze telkens weer een
originele draai aan ogenschijnlijk dagdagelijkse dingen weet te geven. Het
eerste gedicht, In volgorde van
belangrijkheid, begint al met een stevige regel: Ik ben de hardste luisteraar. Prima binnenkomer. Het sluit af met Naïviteit is een jas, ik sla hem om je
schouders, / het later komt in wolkjes uit je mond. Dit vind ik
wonderschoon. Dergelijke regels prikkelen, doen luikjes in je denken open. Dat
is wat poëzie vermag. Wij blijven de
lucht met lucht vullen. / Als niemand kijkt tuiten we onze lippen / met andere
bedoelingen. Wunderbar! Teunissen grossiert in ijzersterke begin- (Je had een orchidee en die deed het niet
meer uit Luchtwortels
bijvoorbeeld, of In een stad waar ik niet
gewend ben / een dochter te zijn uit Plantsoen)
en slotbeelden (Voor het eten maak ik /
vuisten in de ovenwanten, / giet mijn waarheid op je af. uit Het schort aan bijvoorbeeld, of In een leeg lokaal schoof ze de tafels
terzijde. / Ze lag op de koude vloer te bedenken dat / het antwoordmodel iets
zou moeten bevatten over / de onmogelijkheid jezelf vanuit die positie / om te
trekken met een krijtje. uit Compositietekening).
In een van diens boeken zegt Vladimir
Nabokov van een van zijn personages niet zomaar dat hij machteloos van woede
is, neen hij schrijft Zijn hand omklemde
een kleine onzichtbare meloen. Ik herinner me nog goed dat ik toen ook een
kleine onzichtbare meloen ben gaan omklemmen. Teunissen weet me hier en daar
ook een dergelijke fysieke reactie te ontlokken. Al lezend in En als je dan heb ik de lippen getuit,
ben ik buiten op het terras gaan kijken of er al wolkjes uit mijn mond kwamen
en heb ik een ovenwant aangedaan om te voelen of je daar een buist in kunt
maken.
Nicole Teunissen heeft haar
intrede in het literaire wereldje wat mij betreft niet gemist: ik vind En als je dan een uitmuntend debuut,
van een gevoelige, intelligente en oorspronkelijke dichteres.
En als je dan,
Nicole Teunissen, Uitgeverij Voetnoot, Antwerpen, 2015, ISBN 9789491738 234
(Bert Bevers)