Bij
uitgeverij Lannoo verscheen een mooi boek over Bernard Sercu (°1953) van wie ik
enkele jaren geleden een indrukwekkende tentoonstelling bezocht in Menen. In
deze zorgvuldig samengestelde uitgave staan inleidende teksten die proberen
zijn werk te belichten, samen met enkele gedichten, onder meer van Paul
Rigolle. De vele afbeeldingen tonen het oeuvre in al zijn facetten. Er ontstond
aldus een goed overzicht, vooral ook van de evolutie en de achtergronden van
waaruit de kunstenaar is vertrokken. Het is duidelijk dat Sercu de invloed
heeft ondergaan van het ouderlijk milieu waarin hij is opgegroeid. In Ieper had
zijn vader een zaak waar kerkgewaden en gebruiksvoorwerpen voor de katholieke
eredienst werden verkocht. Zijn werk ademt voortdurend die sfeer uit van
bezinning en ingekeerdheid, van een verlangen naar sacrale verbondenheid en
zuiverheid. Sercu hanteert als een ernstig ambachtsman allerlei materialen die
hij gebruikt in functie van het onderwerp. Hij vereenvoudigt en abstraheert,
schept er plezier in om te experimenteren met lijn en kleur. Vlakken geeft hij
ruimte en leegte laat hij een taal spreken. Kleurrijk of monochroom tracht hij
zo dicht en eerlijk mogelijk de grenzen van zijn spiritualiteit af te tasten om
de toeschouwer mee te laten gaan in die zoektocht, die er een is naar vooral
openheid en licht. De kruisvorm maar ook gewoon enkele lijnen die doen raden
welk mysterieus proces van schaven en uitpuren eraan is voorafgegaan. Sercu
wisselt het spel met compositie en kleur af met directe, voor het oog
eenvoudige maar diepgaande symboliek. Hij is een man die vooral bezig is met
het uitoefenen van een vak, dat voor hem gelijkstaat met het uitdragen van zijn
religieuze overtuiging. Oneindigheid en eindigheid, de kern van dit aardse
leven, antwoorden op fundamentele vragen.
Kan
leegte vervulling zijn? Die vraag
beantwoordt hij in de tekst van Rigolle, die ook ingaat op zijn studies,
invloeden en verwantschappen. De mooiste periode vind ik die vanaf 2005, waar
in het boek de afbeeldingen op pag. 90 en verder naar verwijzen, werken met
inkt of olieverf op hout. Daarnaast zijn opmerkelijke kruiswegen zoals die met
inkt op hout uit 2005. Of het bijzondere brandvenster in de Sint-Petrus en
Pauluskerk, Elverdinge met zijn dramatisch-heldere contrast tussen zwaarte en
licht, horizontaal en verticaal. Mark Delrue is de geschikte persoon om dat
laatste aspect toe te lichten. Soberheid van expressie in beeldende kunst
is als rusttijd tussen noten in de muziek. Deze kruisweg is niet ondergeschikt
aan het bos. Het gaat een relatie aan met stam en kruin, schaduw en licht. Hij
maakt deel uit van het mysterie van het leven in de bomen. De kruisweg deelt in
plant en struik. Hij benoemt het bos tot stiltezone. Verzonkenheid is daar een
mooi woord voor. Delrue heeft het hier over een door Bernard Sercu
ontworpen kruisweg op de Lettenberg, een site verbonden met de Eerste
Wereldoorlog: het profane en het religieuze, geschiedenis, verleden en
heden. Kopen!
Bernard Sercu, Paul Rigolle e.a., Lannoo, Tielt, Lannoo, 2013, ISBN 978 94 014 0867 7
(Guy van Hoof)