Jeugdauteur Rob Baetens schreef
samen met Frank Pollet De boeren krijg
je zomaar niet klein (De Sikkel Histoflash, 1998), een spannend avontuur
over de Boerenkrijg. Hij biedt adolescenten en jongvolwassenen onder meer
verhalen over griezels en monsters: Ik
schrijf in de living. Lekker handig als er een heks met bezempech aanbelt. Of
een vampier die ik eens een interview wil afnemen. Wie kickt op fantasy kan
dan weer zijn hart ophalen aan Heksengriep,
het eerste boek in een reels van zes. Heksengroupie,
Heksengebroed, Heksenkoorts, Sneeuwhex
en Hexenbloed zijn de volgende delen.
Maar Baetens kaart evengoed in
een aantal realistische jeugdboeken sociale en maatschappelijke problemen aan:
criminaliteit en kindermisbruik (Patrick V., Clavis, 1998), racisme Erkan (Clavis, 2000), alcoholisme (Liefde in een fles, Clavis, 2000) en
schizofrenie (Een regenbui van tranen,
Clavis, 2001).
Dwars, zijn veertiende boek, is een roman over oudermishandeling, dat
nog steeds een maar al te vaak doodgezwegen onderwerp is. Ouders die door hun
kinderen geslagen worden, of grootouders die hetzelfde lot ondergaan van hun
kleinkinderen, schamen zich om ermee naar buiten te komen en de daders zelf
houden het voor zich, zolang hun wandaden maar opleveren wat zij beogen.
Hoofdpersonage is Jarno, een pientere, sluwe, geraffineerde 17-jarige tiener, die
er niet voor terugschrikt met – letterlijk – slaande argumenten gedaan te
krijgen van zijn ouders wat hij wil, wanneer hij het wil en precies zoals hij
het in gedachten heeft.
Al vlug is duidelijk dat er met
Jarno meer aan de hand is dan diagnoses als opvliegend, agressief, ADHD. Hij
besteelt, chanteert en terroriseert zijn moeder en als hij zijn zin niet krijgt
vallen er klappen. Komt hij met de jeugdrechtbank in aanraking, dan laat hem
dat koud.
Gênante en beklemmende scènes alom: Met een droge knak viel een duur stukje
porselein in stukken op de vloer. Jarno stapte op zijn moeder af en gaf haar
een vuistslag in haar maagstreek, net onder het middenrif. Vero was verrast
door de actie van haar zoon, kromp ineen van de pijn en hapte naar lucht. Ze
kon geen woord uitbrengen. Met haar beide handen tastte ze naar de pijnlijke
maagstreek. De tranen schoten haar in de ogen! De schok die door haar ging,
brak haar moederhart. Condooms nu! De volgende is op die lelijke smoel van jou!
Fuck you!!!
Het boek eindigt op het moment
dat Jarno de urne met de as van zijn grootvader in het aquarium kiepert en zijn
vader dreigt hem aan de deur te zetten als hij achttien wordt. Deze dreiging
heeft weinig effect op Jarno: hij stapt grinnikend
en triomferend de woonkamer uit en gooit met een klap de achterdeur achter zich dicht.
Rob Baetens laat nergens een
mogelijk happy end doorschemeren. Hij drukt ons onomwonden met de neus op de
feiten, en dat is meteen ook de kracht van het boek. Dat het betere jeugdboek
ook prima lectuur is voor volwassenen, bewijst deze confronterende roman van
Rob Baetens nog maar eens.
Dwars, Rob
Baetens, Uitgeverij Kramat, Westerlo, 2013, ISBN 9789462420076
(Roger Nupie)