De Smets spiegels

Een feestelijk boek. Dat is Spiegels, de vijfde dichtbundel van Marleen De Smet. De dichteres presenteert 41 gedichten, samen met schilderijen van 22 kunstenaars. Het resultaat is een gloedvolle, sublieme uitgave, met teksten die absoluut niet verbleken bij een overdaad aan beelden.
Integendeel, de gedichten zijn mooi opgemaakt, duidelijk leesbaar in een schreefloos lettertype. In vele publicaties worden teksten gewoon ‘ingegoten’ in plaats van vormgegeven, maar in Spiegels heeft Jan Van Craesbeeck binnen een strak stramien van twee kolommen gevarieerd met foto, tekst en achtergrond, in harmonie met inhoud en sfeer van de bundel.
De teksten staan links of rechts van de glanzende foto’s, onopgesmukt, op een blanco pagina. Op andere plaatsen krijgt de achtergrond kleur, al dan niet versierd met uitvergrote details uit het schilderij. Op pagina 49 is een speels spiegeltje in zelfklevende folie handmatig ingebracht en op pagina 4 staat een citaat van George Bernard Shaw in spiegelschrift. Uitgever Jan Heyvaert koos voor een mooie, gesatineerde papiersoort. Dank zij deze aantrekkelijke en verzorgde presentatie neemt de lezer verwachtingsvol de teksten door, omdat hij uitleg wil bij de illustraties. Of wil hij zijn gedachten en emoties gewoon toetsen aan Marleens poëzie? Worden beelden en gevoelens verrijkt door naar de illustraties te kijken? Is het eerst zien, dan lezen? Of eerst lezen, dan zien? De interactie tussen woord en beeld blijft enigmatisch.
Marleen Desmet leende voor dit project niet alleen gedichten uit eerdere bundels, maar ook uit online projecten als De Vallei van François Vermeulen. De kwaliteit van de poëzie van Desmet hoeft geen betoog: als geen ander schrijft zij puntgave, geconcentreerde, klankrijke en soepele gedichten.
Supervrouwelijk, speels en sensueel dicht zij: Wispelturig als een veertje / zo en niet anders / kan je haar verzinnen. / Wie aan haar deelneemt weet / dat haar lippen klitten / aan wat je niet zegt. / Ze lispelt dat alleen de doden / zwijgen en kantelt haar hals / voor een sprekende wals.
En: in je handen / beweegt zij het / reizend liefkozen. / je bent boot en vaart / door haar branding en kust / beide borsten, hoor je echo / tussen welvende bergtoppen.
De dichteres waagt zich ook aan gedichten zonder punten of komma’s, in een schitterende stream of conciousness-techniek: zoals zij staren geboeid in monoloog met het oog in oog een golflengte van zichzelf verwijderd zo onbewogen het tafereel maar de tijd het tij het water fronsen het strand en het zand verwaait en wist voetsporen warempel het lijkt dat zij zien dat zij spiegel zijn…
Marleen De Smet is een dichteres met metier. In Spiegels toont zij haar sprankelende inventiviteit. Zij suggereert nieuwe taalgevoeligheden en schuwt artistieke experimenten niet. In deze bundel gebeurt iets opmerkelijks: letters, klanken, lijnen en kleurvlakken, innerlijke en uiterlijke beweging vloeien in en over en door elkaar. Een magisch samenspel ontstaat, met als resultaat een feest voor het oog en voor het gemoed.

Spiegels, gedichten/schilderijen, Marleen De Smet, Uitgeverij De Draak vzw, Tollembeek, 2013. ISBN 9789490738136

(Nicole Van Overstraeten)