Je krijgt niet elke dag gedichten
onder ogen die uit reeksen cijfers bestaan. Dat is precies wat er te lezen (of
te zien) is in Numeriek, één van de
vijf cycli van de bundel Terzinen van
Nanne Nauta. Als voorbeeld de eerste
strofe uit het eerste van die drie gedichten, getiteld 3 terzinen numeriek flarf:
1 2 1 1 91
92 2 7 41 523 1
Een flarf is een gedicht waarin
zoekresultaten van het internet zijn overgenomen of gesampled. Overgewaaid uit
Amerika, wordt deze moderne vorm van readymade of collage beoefend door auteurs
als Ton van 't Hof (van wie in 2007 de eerste Nederlandstalige flarfbundel
verscheen, Je komt er wel bovenop),
Hans Kloos, Jeroen van Rooij, Willem Bongers, Erwin Vogelezang, Mark van der
Schaaf, Sven Staelens en Nanne Nauta die samen in 2009 een flarf-collectief
hebben opgericht en Flarf, de
bloemlezing samenstelden.
Opmerkelijk dat een dichter die
goochelt met iets eigentijds als Google-zoekresultaten kiest voor een klassieke
dichtvorm als de terzine - een gedicht of een strofe van drie regels. De bundel
bestaat uit zesentwintig gedichten van telkens drie strofen van drie regels. Op
het sonnet had Nanne Nauta al eerder een variant bedacht, getuige zijn vorige
bundel, Kruissonnetten.
Het terrein van de voortschrijdende automatisering van onze omgeving
en het internet krijgen een cruciale plaats in zijn poëzie. Wat ontstaat er nu
precies als de dichter die zoekresultaten samenvoegt?
Een mooi voorbeeld is Drie terzinen G-lipeen:
Zoals het samenvoegen van bomen
een bos geeft, zo ontstaat de schaduwuit je dromen en eerste neigingen.
Neem ze in de volgorde waarin
ze bij je terugkomen in hetgeheugen. Daarna leg je ze dan
in de onpersoonlijke orde
van het alfabet. En ja, dit iseen uitoefening van ironie.
De werkwijze van Nanne Nauta is
interessant vanuit taalkundig standpunt. De dichter is zich bewust van het
kwaad: De machine is waarschijnlijk in/
staat om alle poëzie die kan/ worden geschreven ook echt te schrijven. Soms
levert het goochelen met zoekresultaten (al dan niet hilarische) verwarring op:
Velen is met beschrijft met gaan gaat/ u
onze rond sterven onder dat/ sterven is mensen nemen de seks.
Wordt de dichter op een dag vervangen door GooglePoet of MS LightVerse?
Hij maakt zijn bedenkingen hierover zonder betweterigheid of
intellectualistisch geleuter tot poëzie en bewijst dat het altijd de dichter
zal zijn die aan het roer van de dichtkunst zal staan. Hij verplaatst, voegt
samen, bouwt daarmee aan een nieuwe werkelijkheid: de kunst van het verschuiven, een zin/ is een zin om elke zin te
krijgen. We hoeven er ons verder niet al te druk over te maken. Er worden echte vragen gesteld/ die jullie nooit vragen om te weten./ Dat soort vragen zijn dus niet zinvol. De poëzie van Nanne Nauta is dat wel. En, laat het een troost zijn: flarf staat inmiddels in de Van Dale!
Terzinen, Nanne Nauta, Uitgeverij De Contrabas, Utrecht &
Leeuwarden, 2012, ISBN 978 90 794 3257 8
(Roger Nupie)